MUḤEND ṬAHEṚ BUṚAS, AQQEṚU N YISUNDIDEN N LMINA N WUZZAL DI TMEẒRIT
- itridudebbuz
- 5 mai 2020
- 2 min de lecture
Muḥend Ṭaheṛ Buṛas d yiwen wudem mussanen aṭas, d win yuran ismi-s s yeskilen n ureɣ deg umezruy n umennuɣ anmalay azzayri deg yiseggasen n 1940 d yiseggasen 1950. Muḥend Ṭaheṛ Buṛas ilul ass n 18 ctembeṛ 1900 deg taddart n Uqabiw, taɣiwant n Tmeẓrit, aɣiṛ n Bgayet. Yebda almad-is amenzu deg uɣerbaz n taddart n Ubaynu , l3erc At Yemmel send ad yuɣel ɣer uɣerbaz n taddart-is.
Yir tameddurt, lḥif d llaẓ demren-t ad yeǧǧ almad ad yexdem deg lfirmat n yefṛansisen. Muḥend Ṭaheṛ Buṛas ur iɛeṭṭel ara yeḥbes axeddim deg lfirmat iwakken ad yebdu di lmina n wuzzal deg Tmeẓrit. Leqdic-is anmalay yedbda-t deg lmina-a anda yella d aɛeyyal n unmalu afṛansis Amqun Amatu n Yixeddamen. Deg useggas n 1945 yuɣal d anesmigal ɣef 700 n yixeddamen n lmina n Tmeẓrit. Muḥend Ṭaheṛ Buṛas yella deffir n waṭas n yisundiden imeqqṛanen am win n 1947, win n 26 deg ɣuct 1953 d win 04 deg yennayer 1954.
Asunded n 26 deg ɣuct 1953 yettwassen s tikli tameqqṛant i d-tessudes tegzemt tanmalayt n lmina d yimezdaɣ n tudrin i d-yezzin i lmina n Tmeẓrit. Tikli-a tella-d si lmina ar temdint n Sidi Ɛic, ddan deg-s ixeddamen n lmina d yimezdaɣ n tudrin i d-yezzin (irgazen,tilawin,arrac.) Tamehla n lmina tessawel-d i yiǧdaṛmiyen ad gren iman-nsen i wakken ad ḥebsen tikli-a. Tikli-a teldi-d tiwwura i umeslay gar tamehla n lmina d yinesmigellen n yixeddamen. Ad nesmekti belli tinegmiyin n yixeddamen d tid tessaweḍ tmagla n yixedamen n lmina n Tmeẓrit i unebbaḍ n Lezzayer deg tallit-nni mass Nigelu (Naigeleu). Asunded-a yewwi-d kra n wayen yelhan am usali deg yiɣaṛad n yixeddamen.
Asmi yekfa usunded n 1953, tanmahla n lmina n Tmeẓrit tebɣa ad testixeṛ ixeddamen yellan deffir n usunded-a, anda yella gar-asen Muḥend Ṭaheṛ Buṛas. Ixeddamen ur susmen ara, sudsen-d yiwen nniḍen seg tazwara n useggas n 1954. Asunded-a yeqqim azal n 09 n wayyuren u ayen i d-yeṭfen lwelha deg-s d tikli n llaẓ, iḍ n 29 ar 30 yebrir 1954. Di tikli-a azal n 500 n yifellaḥen n tudrin i d-yezzin i lmina ddan d 700 n yixeddamen deg yiwet n tikli n 16 ikilumitren.
Muḥend Ṭaheṛ Buṛas yettwaṭṭef ɣer lḥebs di 1954 yeffeɣ-d di yulyu 1961. Mi yefra ṭṭrad n Lezzayer, yuɣal d arnaw (anmazul) n uslwal tɣiwant n Tmeẓrit i wazal n 03 wayyuren. Mi tebda tnekra n Tirmi n Yiɣallen Inemlayen yeffeɣ s amadaɣ almi d asmi yettwanɣa ass n 10 di ɣuct 1964. Γas tatut yebɣa-tt udabu asihran azzayri maca isem n Muḥend Ṭaheṛ Buṛas ad yeqqim deg umezruy anamlay amaḍalan.
Aɛme BENḤEMMUC (Amar BENHAMOUCHE)
Taflewt ( image): Ṭahir Xaled (Tahir Khaled)
Amawal( lexique) : 01) asunded (isundiden, yisundiden): grève (s) 02) Anmalu: syndicat 03)Amqun Amatu n Yixeddamen: Confédération Générale des Travailleurs (CGT) 03-01) Amqun: Confédération 03-02) Amatu: Générale 03-03) ixeddamen : travailleurs 04) Anesmigal: délégué 05) Tegzemt tanmalayt: section syndicale 05-01) Tagzemt: section 05-02) Tanmalayt: syndicale 06) Iɣaṛad: Salaires 06-01) Aɣaṛud 07) Tamehla: direction 08) tinegmiyin: revendications 09) Anebbaḍ : gouverneur 10) Arnaw (anmazul) : adjoint 11: Tirmi n Yiɣallen Inemlayen: Front des Forces Socialistes ( FFS).
Comments