top of page
Plan de travail 1-8.png

BGAYET ASS N 19 MAYU 1981: TANEKRA N TESNAWIT , TANEKRA MGAL TAMHERSA.

Tidyanin n 19 mayu 1981 di temnaḍt n Ssumam, d tidyanin d-yeglan s tiɣri n tsuta n yilmeẓyen yugin tamhersa n udabu d tsertit-is. Ssebba tamenzut, d lebɣi n udabu azzayri ad yeḥbes asenfar n tesdawit n Bgayet, ad tt-yerr ɣer Jijel. Lɣiḍ yebda-d deg tesnawit, syin iger-as s yirebbi ubrid.


Tuqqna n yisnawiyen n Bgayet d yinmula, mlalen-d deg yiwet n temlilit tuffirt deg yiwen n uxxam aqdim deg Sidi Σebdelqader ass n 11 mayu 1981. Deg temlilit-a fkan-d azemz n 19 di mayu 19881 d ass n tmesbanit. Azemz-a yeqqen ɣer wass n 19 deg mayu 1956, anda i d-ssawlen yisennawiyen izzayriyen ad alin s amadaɣ akken ad nnaɣen mgal amnekcam afransis.


Deg temlilit tis snat, wwin-d awal ɣef tnegmiyin. Di tagara n temlilit fɣen-d s tnegmiyin-a:

- Ih i tnemla n tidet;

- Ih i tlelli n umeslay;

- Asufeɣ n yimeḥbas n tektiwin;

- Uhu i ugdal n usefar n tesdawit n Bgayet ar Jijel ;

- Asteɛṛef s tutlayt tamaziɣt d tutlayt yinelmaden.


Ass n 17 di mayu Teṛki Zubir, Giju Σebdelqader d Bellac Buxalfa ferqen asiwel i tikli n 19 mayu d tnegmiyin i d-uran akked tid i d-ssutren.


Ass n 19 di mayu ɣef 08:30 n tnezzayt inelmaden n tesnawit n Yiḥeddaden, ffɣen-d s abrid , teddun ttsuɣun : "afus deg ufus ay atmaten !Afus deg ufus ad nenɛawan! S lbaṛaka n yimaziɣen" neɣ "ass-a azekka, mazal-aɣ nella nella". Ixeddamen n tkkebbaniyin n ECOTEX, JUTI, ECOTRAB, SONITEX ǧǧan ixeddim, rnan-d s isnawiyen, si tama-nsen imezdaɣ n Bgayet ččuren-d iberdan, lḥan ɣer tama n yilmeẓyen i d-yefɣen mgal adabu. Si tama nniḍen , inelmaden n tesnawit Lḥemmadiya ffɣen-d ttsuɣun deg yiberdan, msemlalen-d yinelmaden n snat n tesnawiyin-agi deg Nasiriya.

Iǧadarmiyen d yiserdasen rnan-d ɣer Bgayet anda yeḥma useqqi. Si yal tama ttasen-d imesbaniyen: si Ferɛun, si Weqqas, seg Uqbu , tamdint n Bgayet akk tettsuɣu mgal adabu. Tamesbanit tuɣal meqqret , maca kra n yiferdisen i d-iceyyeɛ udabu sluɣen tagnit rnan serɣen asunen d ssuq lfellaḥ. Imḍebṛen di Lezzayer tamannaɣt, ceyɛen ar Bgayet wid ad inadin ɣef wid yellan deffir n tnekra-a.


Deg uɣmis n yisallen n yiḍ n 19 MAYU 1981, tiliẓri n Lezzayer tessenɛet-d tiwlafin n yifurguyen n temsulta rɣan, yerna mmeslayen-d ɣef ufus aberrani yellan deffir n tmesbaniyin-a. Azal n 600 i d-yettwaṭṭfen deg yimesbaniyen, maca ǧǧan-d kan 53 i sɛeddan di creɛ ass 28 tubeṛ 1981. Creɛ yeḥkem fell-asen alma d 04 n yiseggasen. Di 14 unbir 1981 , imeḥbas xedmen asunded n llaẓ n 08 n wussan. Di 15 dujember yeḍra-d cṛeɛ wis sin, wid iɣef ḥekmen s nnig n sin n yiseggasen wwin-ten ɣer lḥebs n Qsenṭina ma d wiyeḍ qqimen di lḥebs n Bgayet. Asmi i d-leḥqen yikayaden n lbakalurya tuget n yinelmaden wwin-d lbakalurya di lḥebs. Aya yeǧǧa imḍebren ad asen-semḥen. Tuffɣa-nsen tella-d ɣef kṛad n yiberdan : 18 yunyu, tarbeɛt tamenzut; 28 yunyu, tarbeɛt tis snat; 04 yulyu, 1982 tarbaɛt tis kraḍet.

Γas zrin yiseggasen , 19 mayu 1981 ad d-yeqqim d ass i d-yesneɛten fad i nfud tilleli , d ass ara nernu ɣer tefsut n yimaziɣen d wussan akk i d-yesnekren lɣiḍ n wid yettwarzen.


Σmeṛ BENḤEMMUC (Amar BENHAMOUCHE)


Amawal( Lexique)

01) Tamhersa: collonisation

02) Asenfar: projet

03) Tasnawit ,tsennawit, (tisnawiyin, tsennawiyin): lycée (s)

04) Tinegmiyin, tnegmiyin: revendications

05) Asunen: daïra ( préfecture en Algérie)

 
 
 

Posts récents

Voir tout

Komentarze


bottom of page